Blog

Datum: 14 maart 2024

Delen:

Communicatie: Horen wat er NIET wordt gezegd

Communicatie speelt een cruciale rol in ons dagelijks werk en vooral binnen projecten. Het bevordert effectieve samenwerking tussen alle betrokken partijen. Communicatie gaat over het uitwisselen van informatie, ideeën, emoties of intenties tussen een zender en ontvanger. In deze blog bespreken we wat communicatie inhoudt en de VIJF basisprincipes ervan.

Deze blog is opgedeeld in de volgende onderdelen:

• Wat is communicatie precies?
• Waarom is communicatie belangrijk tijdens een project?
• De VIJF basisprincipes van Watzlawick!

Wat is communicatie precies?
Communicatie is het proces waarbij informatie, ideeën en gevoelens worden uitgewisseld tussen twee of meer personen. Hierbij gaat het om meer dan alleen het spreken of schrijven van woorden; het omvat ook non-verbale signalen, zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen.

Hieronder de definitie van communicatie:

Definitie
Communicatie = Het overbrengen van een bepaald begrip of een bepaalde inhoud vanuit een zender naar een ontvanger door middel van informatie.

Effectieve communicatie vereist duidelijkheid, empathie en actief luisteren om te zorgen dat de boodschap correct wordt ontvangen en ernaast ook begrepen. In onze steeds meer verbonden wereld speelt communicatie een cruciale rol in zowel persoonlijke relaties als professionele interacties.

Waarom is communicatie belangrijk tijdens een project?
De communicatie binnen een project is belangrijk om DRIE verschillende redenen.

Ten eerste zorgt communicatie voor een goede afstemming tussen de projectpartners, de opdrachtgever en de verschillende stakeholders. Zo kunnen verwachtingen, doelen, taken en voortgang duidelijk worden gemaakt en bijgestuurd indien nodig. Het voorkomt hiermee misverstanden, conflicten en fouten die het project vertragen of in gevaar kunnen brengen.

Ten tweede bevordert communicatie de betrokkenheid en de samenwerking van alle partijen. Door regelmatig te overleggen, feedback te geven en te ontvangen en samen successen te vieren ontstaat er een positieve werksfeer en een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid.

Ten derde draagt communicatie bij aan de kwaliteit en de effectiviteit van het project. Door informatie te delen, kennis uit te wisselen, problemen te signaleren, samen op te lossen en te leren van ervaringen, kan het project beter aansluiten bij de wensen en behoeften van de doelgroep en de opdrachtgever.

De VIJF basisprincipes van Watzlawick!
Volgens de Oostenrijkse psycholoog Paul Watzlawick speelt communicatie een belangrijke rol in ons leven en in de maatschappij. We realiseren ons echter vaak niet hoe cruciaal die rol echt is. Vanaf het begin van ons leven nemen we deel aan het proces van het vergaren van informatie over communicatie. Hiervoor zijn enkele regels van toepassing en deze zijn verankerd in onze relaties met mensen, hoewel we ons er misschien niet altijd bewust van zijn.

Watzlawick benadrukte hierbij dat communicatie niet alleen bestaat uit verbale taal, maar ook uit non-verbale signalen, zoals gezichtsuitdrukkingen, gebaren, lichaamshouding en oogcontact. Hierdoor is communicatie tussen mensen gebaseerd op VIJF basisprincipes die beschrijven hoe mensen met elkaar omgaan, elkaar beïnvloeden en ook hoe misverstanden kunnen ontstaan.

Deze VIJF basisprincipes die de communicatie tussen mensen beschrijven zijn:

• 1. Je kunt niet NIET communiceren
• 2. Elke communicatie heeft een inhouds- en een betrekkingsaspect
• 3. De aard van een relatie wordt bepaald door de interpunctie van de communicatie
• 4. Mensen communiceren zowel digitaal als analoog
• 5. Communicatie is symmetrisch of complementair

1. Je kunt niet NIET communiceren
Alles wat je doet en elke vorm van gedrag, bewust of onbewust, brengt een boodschap over en is dus een vorm van communicatie. Zelfs als we zwijgen of niets doen, sturen we nog steeds een boodschap naar de mensen om ons heen. Onze non-verbale signalen, zoals lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen, spreken vaak luider dan onze woorden.

2. Elke communicatie heeft een inhouds- en een betrekkingsaspect
Elke vorm van communicatie heeft een inhouds- en een betrekkingsaspect. Dit betekent dat elke boodschap niet alleen informatie overdraagt, maar ook iets zegt over de relatie tussen de zender en de ontvanger. Het inhoudsaspect verwijst naar de data en feiten die worden gecommuniceerd, terwijl het betrekkingsaspect verwijst naar hoe deze informatie wordt overgebracht en hoe het de interactie tussen individuen beïnvloedt. Concreet is de inhoud wat er letterlijk wordt gezegd of gedaan, de betrekking is hoe de boodschap wordt geïnterpreteerd in de context van de relatie tussen de communicerende partijen.

3. De aard van een relatie wordt bepaald door de interpunctie van de communicatie
De aard van een relatie wordt in grote mate bepaald door de interpunctie van de communicatie. Dit betekent dat de manier waarop mensen met elkaar communiceren, de pauzes, het ritme en de nadruk, allemaal invloed hebben op hoe de relatie wordt ervaren en begrepen.

Effectieve communicatie vereist niet alleen duidelijke verbale uitdrukking, maar ook het vermogen om te luisteren en te interpreteren wat er wordt gezegd en ook niet gezegd.

Aanvulling
De manier waarop we communiceren kan op verschillende manieren. Het is vaak de ‘toon die de muziek maakt’ ofwel, hoe we iets zeggen heeft een grote invloed op hoe het bericht wordt ontvangen.

4. Mensen communiceren zowel digitaal als analoog
Digitale communicatie en analoge communicatie zijn twee fundamentele methoden van overbrengen van informatie.

Digitale communicatie maakt gebruik van gecodeerde signalen, zoals woorden en cijfers, die een specifieke betekenis dragen. Dit type communicatie is niet direct afhankelijk van computers, maar kan wel door digitale technologieën worden gefaciliteerd om efficiëntie en bereik te vergroten.

De analoge communicatie is dieper geworteld in de menselijke ervaring en maakt gebruik van het non-verbale, zoals gezichtsuitdrukkingen en gebaren. Deze vorm van communicatie draagt een rijke emotionele lading en kan vaak meer direct en instinctief worden begrepen.

5. Communicatie is symmetrisch of complementair
Communicatie kan worden gezien als een dans tussen twee of meer partijen, waarbij de stappen symmetrisch of complementair kunnen zijn.

Symmetrische communicatie vindt plaats wanneer de partijen gelijkwaardig zijn en elkaar spiegelen in hun communicatiegedrag. Dit type communicatie is vaak te vinden in vriendschappen of partnerschappen waar een evenwichtige machtsverhouding bestaat.

Aan de andere kant benadrukt complementaire communicatie de verschillen tussen de partijen, waarbij één partij de leiding neemt en de andere volgt. Dit is vaak het geval in hiërarchische relaties zoals die tussen manager en werknemer, of opdrachtgever en opdrachtnemer.

De effectiviteit van symmetrische versus complementaire communicatie hangt af van de context en het gewenste resultaat van de interactie.

Tip
Hulp nodig? Neem (vrijblijvend) contact op voor een kennismaking!